Bart Schultz
Eerst enige kengetallen. Het project bestond uit de aanleg van de stuwdam met de bovenkant op 185 meter boven NAP. De dam is maximaal 181 meter hoog is en 2,3 kilometer lang. Daarnaast werd er een complex met twee trappen van elk vijf schutsluizen aangelegd en een scheepslift. De dam was vooral bestemd voor energievoorziening, hoogwaterbeheersing en verbetering van de scheepvaart. De bouw startte in 1993 en de dam was in 2009 klaar voor gebruik. In 2005 was men zover dat de eerste elektriciteit kon worden opgewekt.
In de dam zijn 26 turbines geplaatst die in totaal een vermogen hebben van 18,200 megawatt. Dit was toen genoeg zijn om 10 procent van de totale energievoorziening voor China te leveren. Inmiddels is het energiegebruik in China zodanig toegenomen dat dit percentage in elk geval betekenend lager zal zijn. Om overtollig water en sediment tijdens de natte tijd te kunnen lozen zijn enorme nooduitlaten aangebracht. Deze zijn op twee niveaus geplaatst, te weten 23 min of meer halverwege de dam en 22 min of meer bovenin. De schutsluizen zijn elk 280 meter lang en 34 meter breed, waardoor schepen van 10.000 ton in tweeënhalf uur de vijf sluizen kunnen passeren.
In de dam zelf zit zo’n 16 miljoen kubieke meter beton verwerkt. Hiermee overtrof hij, zoals ons toen trots door de gids werd verteld, ruimschoots de toen op één na grootste dam, die in Rusland scheen te liggen. Daar zat maar 6 miljoen kubieke meter beton in. Verder werden ons nog vele andere getallen voorgetoverd, die alle ver uitstegen boven wat elders gepresteerd was.
Naast de ongelofelijke grootte van dit project zijn een aantal andere aspecten zeer interessant en enkele ervan waren ook controversieel. Zo moesten in verband met het 1.084 vierkante kilometer grote reservoir dat achter de dam zou ontstaan zo’n 1,3 miljoen mensen geherhuisvest worden. Omdat ook in China de mondigheid van de bevolking in rap tempo begon toe te nemen had de regering hiervoor uitgebreide voorzieningen getroffen en probeerde men serieus om dit goed te regelen.
Een groot technisch probleem vormde het slib in het rivierwater. In die tijd was de Yangtze van de grote rivieren op aarde de derde in slibgehalte. Er waren zeer uitgebreide modelproeven gedaan om de dam zodanig uit te voeren dat zoveel mogelijk slib kon worden afgevoerd. Men hield er desalniettemin toch rekening mee, dat het reservoir na zo’n 80 à 130 jaar vol zou zijn geslibd.
Tenslotte speelden de milieuaspecten natuurlijk een grote rol en hierover zouden de geleerden het wel nooit eens worden. Vooral vanuit de westerse wereld was er in dit verband zeer veel kritiek op het project, met name omdat hierdoor de hoofdstroom van de Yangtze werd doorsneden. Tot mijn verbazing bezochten we echter ook de Gezhoubadam, die sinds 1986 op 37 kilometer benedenstrooms in de Yangtze bleek te liggen. Het ‘kwaad’ van het afdammen van de hoofdstroom was dus al lang geschied. Belangrijk voor de Chinezen bleek vooral de steur te zijn, die het grootste deel van de tijd in zee leeft, maar eenmaal per drie à vijf jaar de Yangtze opzwemt om te paren en eieren (kaviaar) te leggen. De vissen werden in die tijd voor de dam weggevangen en overgezet. Ik neem aan dat er inmiddels een betere voorziening is getroffen.
Frappant was de openheid die betracht werd op het project. Tot voor enkele jaren waren dit soort projecten in uitvoering vrijwel altijd verboden gebieden, en als je bij uitzondering wel een bezoek mocht brengen, dan mocht je zeker niet fotograferen. Tijdens ons bezoek hebben we het project op allerlei relevante plekken mogen bekijken en mocht alles worden gefotografeerd. China had wat dit betreft in die tijd haar deuren steeds verder voor de buitenwereld geopend.
