De Lisserpoelpolder 400 jaar

De Lisserpoelpolder ligt langs de ringvaart aan de zuidwestkant van de Haarlemmermeerpolder. De polder is in 1624 op basis van een octrooi van 23 juli 1622 drooggemaakt en bestaat dit jaar dus 400 jaar.

Electrisch gemaal van de Lisserpoelpolder

Electrisch gemaal van de Lisserpoelpolder voor de molen die daarvoor de polder bemaalde (foto Bart Schultz)

Alle rechten voorbehouden

Dit is onder andere gevierd door het uitbrengen van een interessant en mooi uitgevoerd boek De Lisserpoelpolder 1624 -2024, tot stand gebracht door de Cultuur-Historische Vereniging “Oud Lisse”. Op 9 september 2024 is het boek in de bibliotheek van Lisse gepresenteerd. Tevens is er in de bibliotheek een tijdelijke tentoonstelling gewijd aan de Lisserpoelpolder. De Rooversbroekpolder ligt tussen de Lisserpoelpolder en de ringvaart. De oppervlakte van de Lisserpoelpolder bedraagt met inbegrip van de Rooversbroekpolder, die er sinds 1974 op is aangesloten 267 hectare.

De Lisserpoelpolder is in 1625 en in 1675 weer overstroomd en nogmaals drooggemaakt. De polder wordt omringd door een zogenaamde boezemkade die aan de landkant grenst aan de ringsloot en aan de oostkant, met inbegrip van de Roversbroekpolder, aan de ringvaart van de Haarlemmermeer. De boezemkade biedt bescherming tegen het boezemwater van Rijnland, dat nu zoveel mogelijk wordt gehandhaafd op een peil van zomers 0,61 meter beneden NAP (Normaal Amsterdams Peil) en ’s winters van 0,64 meter beneden NAP. Voor de boezemkade wordt tegenwoordig, op basis van de Interprovinciaal Overleg (IPO) schade klasse IV, een veiligheidsniveau gehanteerd met een kans op overstroming van 1 keer per 300 jaar. Wel wordt inmiddels gekeken of en zo ja welke aanpassingen in de toekomst noodzakelijk kunnen zijn.

Het overtollige water wordt uitgemalen op de boezem van Rijnland. De Lisserpoelpolder is drooggemalen door een gang van twee schepradmolens. In 1645 bleek de polder te worden bemalen door twee vijzelmolens. Dit is waarschijnlijk de eerste toepassing van vijzels in een droogmakerij geweest. Vanaf 1917 werd de polder bemalen door een zuiggasmotor. Deze werd in 1960 vervangen door en dieselmotor. Dit gemaal is in 1997 vervangen door een elektrisch gemaal. Vervolgens is dit gemaal in 2020 vervangen door een nieuw elektrisch gemaal. In het kader van de stedelijke ontwikkeling is langs de ringvaart bij de waterzuiveringsinstallatie in 1992 een tweede elektrisch gemaal geplaatst. De totale gemaalcapaciteit in de polder is nu 24 kubieke meter per minuut, wat er op neerkomt dat per dag over de hele polder gerekend een waterschijf van 14,4 millimeter kan worden afgevoerd, wat een normale afvoercapaciteit voor een dergelijke polder is. Zo nodig kan in extreem natte perioden ook de molen nog steeds worden ingezet.

De Lisserpoelpolder is drooggemaakt voor landbouwkundig grondgebruik en heeft jarenlang alleen dit grondgebruik gekend, totdat er vanaf de zestiger jaren van de vorige eeuw aan de noordkant woningbouw in de polder is ontwikkeld. Inmiddels zijn er in de polder vier peilvakken, waarvan één in het stedelijke deel en drie in het landelijke deel. De polderpeilen liggen op omstreeks vier meter beneden NAP. In één van de peilvakken wordt het hele jaar door hetzelfde peil gehandhaafd. In de andere peilvakken wordt een zomerpeil en een winterpeil gehandhaafd, waarbij het winterpeil tien tot twintig centimeter beneden het zomerpeil ligt. Binnen de peilvakken wordt op een aantal plaatsen door middel van stuwen het waterpeil verhoogd. De Rooversbroekpolder werd oorspronkelijk bemalen op de ringsloot van de Lisserpoelpolder. Sinds 1974 loost de Rooversbroekpolder, die hoger ligt, onder natuurlijk verval het overtollige water op twee landelijke peilvakken in de Lisserpoelpolder.

Na de vele problemen, vooral in de beginjaren, heeft de Lisserpoelpolder in de 400 jaar van zijn bestaan een ontwikkeling doorgemaakt van een pure landbouwpolder naar een welvarende verstedelijkte polder. De waarde aan bebouwing en infrastructuur en het aantal bewoners in de polder is vooral sinds de negentiger jaren van de vorige eeuw enorm toegenomen. Gezien de drukte in de Randstad mag verwacht worden, dat de waarde en wellicht ook het aantal bewoners komende tijd nog verder zal toenemen. Door de afmeting en de diepteligging van de polder is een zorgvuldig waterbeheer en bescherming tegen overstroming van het grootste belang. De zorg hiervoor ligt bij het Hoogheemraadschap van Rijnland. De Dijkgraaf mocht dan ook als eerste het jubileumboek in ontvangst nemen.

Alle rechten voorbehouden

Media