Bart Schultz
Sinds de 2e eeuw v. Chr. zijn er in België drie belangrijke perioden met overstromingen geweest: Duinkerke I, II en III. In deze perioden werden veengebieden vanuit de Noordzee bedekt met klei en zand. De Duinkerke II-periode vond plaats in de 4e eeuw en de Duinkerke III A en B tussen de 10e en 12e eeuw. Door de overstromingen tijdens de Duinkerke III A-periode ontstond als een inham vanuit de kust het Zwin. Om uitbreiding van het overstroomde gebied te voorkomen werd de Blankenbergse Dijk van Brugge naar Blankenberge aangelegd. Later werd een dijk van Sint-Pieters-op-den-Dijk naar Uitkerke aangelegd.
Na de overstromingen tijdens de Duinkerke II-periode zijn er op kleine schaal polders aangelegd, die bij eb via uitwateringsluizen het overtollige water naar de Noordzee afvoerden. Dit heeft geresulteerd in een niveau van het land tot vijf meter beneden het vloedniveau.
In het overstroombare deel van het Zwingebied zijn van de 13e tot de 19e eeuw verschillende polders aangelegd. In de meeste daarvan is er vooral landbouw, maar er hebben zich ook verschillende natuurgebieden ontwikkeld.
Tussen Antwerpen en Gent zijn in de getijdezone van de rivieren vooral tegenover Antwerpen op de westelijke oever van de Schelde rivierpolders aangelegd. Omdat zich nadien de haven van Antwerpen zo ontwikkeld heeft zijn in enkele van deze polders weer havens en industrieterreinen aangelegd, waarvoor de terreinen doorgaans zijn opgehoogd.
Delen van Antwerpen liggen ook in polders. Een deel van de stad wordt tegen overstromingen beschermd door een kademuur langs de Schelde. In het Masterplan voor Antwerpen is voorzien dat deze kademuur komende tijd met negentig centimeter moet worden verhoogd. Het middelste gedeelte ervan wordt daarbij beweegbaar gemaakt. Dit is ook al in enkele andere steden, zoals bijvoorbeeld Keulen in Duitsland langs de Rijn, gebeurd. In Lillo bij Antwerpen is een poldermuseum, wat zich vooral richt op de geschiedenis van de polders in de regio.
Voor het waterbeheer in de polders zijn, evenals in Nederland, waterschappen verantwoordelijk. Aanvankelijk waren het ook hier vele kleine waterschapjes. Inmiddels zijn in de afgelopen decennia vele fusies tot stand gebracht en zijn aanzienlijk grotere waterschappen ontstaan. Op de lijst in Wikipedia van waterschappen in Vlaanderen staan 53 waterschappen. Daarnaast zijn er een aantal waterschappen in Wallonië. In Brussel valt de verantwoordelijkheid voor het waterbeheer onder de overheidsdienst Leefmilieu Brussel.
Bij ons in Nederland is na vele fusies het aantal waterschappen van meer dan drieduizend nu teruggebracht tot 21. Op basis van de Europese Kaderrichtlijn Water zou de indeling in waterschappen bij voorkeur op basis van deelstroomgebieden binnen een land moeten zijn. Voor ons zou dit 19 waterschappen betekenen. Wij zijn er dus bijna. Wellicht zullen in België komende tijd in verband hiermee dus nog verdere fusies van waterschappen tot stand worden gebracht.
Verschillende Belgische waterschappen en provincies tonen op hun website kaarten met de polders op hun grondgebied. Ook hebben verschillende auteurs duidelijke kaarten van de poldergebieden uitgegeven. Enkele voorbeelden zijn bijgevoegd.
