"We waren er met open ogen ingetuind"

Een vergissing bij de identificatie

Na de vondst van een Short Stirling in het Markermeer in 2008 zou het nog tien jaar duren voordat er serieus plannen werden gemaakt om het wrak te bergen. Die plannen werden mogelijk gemaakt doordat er vrij plotseling financiering van het Rijk kwam. In 2018 werd nog gedacht dat de Short Stirling in het Markermeer de BK710 was. Dit toestel nam op 25 mei 1943 deel aan een bombardement op Düsseldorf, maar werd op de terugweg door een Duitse nachtjager neergeschoten. Archeoloog Dick de Jager, verbonden aan de gemeente Almere, vertelt:

Churchill en Stirling

Winston Churchill kijkt naar een Short Stirling van No 7 Squadron van de Royal Air Force die op 6 juni 1941 opstijgt van vliegveld Oakington, Cambridgeshire.

Alle rechten voorbehouden

Het liep een beetje parallel, eigenlijk. Je had de documentaire ['Vermist is erger dan dood']. En toen heeft Johan Graas ervoor gezorgd dat opnieuw de nabestaanden van de 710 de brieven gestuurd hebben. Tegelijkertijd liep dat verhaal in de Tweede Kamer. En toen kwamen wij erachter dat er een Nationaal Programma zou komen. Daar heeft onze wethouder Hilde van Garderen een hele goede rol in gespeeld. Ze was net aangetreden en toen kon ik dit verhaal aan haar vertellen: “Dit speelt er.”

Ze wist ook wel dat de viering van 75 jaar bevrijding eraan zat te komen. Ze zei:

“Ik vind het belangrijk voor die mensen die de brieven hebben geschreven (van wie we toen nog dachten dat het de nabestaanden waren) dat we ons voor hen inspannen.”

Toen zijn we gaan vragen: “Hoe hoog staan we op die lijst?” Nou, we stonden bijna bovenaan.

[Er waren in heel Nederland dertig tot vijftig vliegtuigen] waarvan het vermoeden was dat de bemanning nog aan boord was. Gelukkig maakte het niet uit of het [toestel in het Markermeer] nu de 710 of de 716 was. Wat betreft de 710 hebben we het altijd raar gevonden dat het ene lichaam daar [bij Helgoland] gevonden was, ver weg. De enige verklaring die we toen hadden was dat hij was aangeschoten en uit het vliegtuig gevallen, en dat het vliegtuig is doorgevlogen. 

We waren er natuurlijk met open ogen ingetuind, in feite, in het verhaal van Johan Graas. We waren heel voorzichtig toen. Het gekke is – hij vertelt zelf een ander verhaal – dat ik volgens mij de eerste ben geweest die vraagtekens heeft gezet: “Is het wel de 710?” Niet helemaal de eerste, want Evert van Ginkel, die dat boekje heeft geschreven, De nacht van de Stirling, heeft ook verstand van vliegtuigen. En hij zei als eerste:

“Het ligt veel meer voor de hand dat het de BK716 is.”

Toen heb ik een mailtje naar Johan gestuurd: “Johan, kan je je niet vergist hebben?” Toen is hij nog een keer naar de Amsterdamse recherche gegaan. Die hebben nog een keer met strijklicht en poeder gekeken. Toen kwam het bericht: “Oh oh, het is de 716.” Maar hij vond het ook verschrikkelijk, hoor. Hij had al die nabestaanden al jaren aan de lijn.

Bron: Erfgoedpark Batavialand, Project Short Stirling, interview met Dick de Jager, 16 november 2020.

Alle rechten voorbehouden

Media