Eerst enige kerngetallen. De Mississippi verzorgt de waterafvoer van bijna de helft van de Verenigde Staten en ook nog van een klein stukje Canada. De bekende grote zijrivieren zijn de Missouri, de Ohio, de Tennessee en de Arkansas. De totale oppervlakte van het stroomgebied is 3,25 miljoen vierkante kilometer, ongeveer negentig keer zo groot als Nederland. De gemiddelde afvoer aan de monding bedraagt 20.000 kubieke meter per seconde. Tijdens piekafvoeren stroomt er zo’n 36.000 kubieke meter per seconde in de Caribische Zee uit. Ter vergelijking, het project Ruimte voor de Rivier is gebaseerd op een afvoer van de Rijn bij Lobith van 16.000 kubieke meter per seconde.
Doordat de Mississippi in het verleden behoorlijke hoeveelheden sediment afvoerde heeft de delta zich behoorlijk uitgebouwd, wat prachtig vanuit de lucht, of op luchtfoto’s te zien is. De landoppervlakte van de Delta bedraagt hierdoor zo’n 18.000 vierkante kilometer. Omstreeks het einde van de negentiende eeuw is er echter een kentering opgetreden en door erosie kalft er sindsdien jaarlijks zo’n 62 vierkante kilometer in de Delta af.
Belangrijke veroorzakers van het landverlies zijn de hurricanes die het gebied van tijd tot tijd teisteren. Daarnaast treedt bodemdaling op. De meeste bodemdaling is opgetreden in New Orleans - 1,1 miljoen inwoners - waar de diepste delen inmiddels op bijna 3 meter beneden zeeniveau liggen. Een echte stedelijke polder dus met een zeer forse bemaling erop.
Er wordt zeer veel onderzoek gedaan naar mogelijke overstromingen door hurricanes. Het is vrijwel niet te voorspellen of deze nu wel of niet het gebied zullen aandoen, maar als een erge orkaan optreedt staat er bij New Orleans ruim 8 meter water in het gebied, omdat de dijken hierop niet zijn berekend. Bovendien is er door de wind enorme schade. De laatste grote overstroming in de vorige eeuw was in 1965 door orkaan Betsy. Deze eeuw is er in 2005 de overstroming door de orkaan Katrina geweest. In 2008 is het tijdens de orkaan Gustav net goed gegaan, omdat deze orkaan op het laatste moment linksaf ging en derhalve ten westen van de Delta aan land kwam.
Bij een overstroming stroomt een gedeelte van het water na de orkaan vanzelf weer weg. De laatste 2,5 meter moet echter worden weggepompt. De gemalen konden in die tijd een waterschijf van 30 centimeter per dag uit het gebied wegpompen. Als men de dijken dus weer gedicht heeft en de gemalen niet al te veel beschadigd zijn, duurt het derhalve zo’n acht dagen voordat het land weer boven water komt. De schade aan huizen, gebouwen en wegen is dan inmiddels niet meer te overzien. Dit heeft zich dus helaas voorgedaan tijdens de overstromingen in 1965 en 2005.
Overstromingen vanuit de Mississippi zijn beter te voorspellen. Bovenstrooms van New Orleans ligt een enorme ‘groene rivier’ tussen twee dijken, waarlangs tijdens een piekafvoer ongeveer 20% van de afvoer van de Mississippi via de Bonnet Carré overlaat kan worden afgeleid naar het Pontchartrain meer aan de Oostkant van New Orleans en vandaar naar de Caribische Zee. Deze ‘groene rivier’ is aangelegd in 1931 en is sindsdien 12 keer ingezet, waardoor een overstroming kon worden voorkomen. Deze overlaat heeft zijn geld derhalve meer dan opgebracht.
In de toekomst worden de problemen alleen maar groter omdat het land blijft zakken. Men zal dus steeds kostbaarder maatregelen moeten nemen om het land tegen het water te beschermen.