Bart Schultz
De Beemster was een voorbeeld voor verschillende andere droogmakerijen uit die tijd, zoals de Heerhugowaard, de Purmer, de Schermer en de Wormer. In 1999 is aan de Beemster de status van UNESCO-Werelderfgoed toegekend.
De droogmaking was een particuliere onderneming, met name door Amsterdamse ondernemers en financiers. Voor wat de techniek van het droogmaken van de Beemster betreft zijn onderstaande twee citaten interessant:
"En om zeker te zijn, of men de droogmaking met 16 molens zal kunnen volbrengen, hebben de aannemers aangenomen en beloofd, dat zij binnen 4 weken, van hunne inventie eene proef zullen doen, ten overstaan van Gecommiteerden der Hoofd-Ingelanden. En indien dan bevonden wordt, dat de 16 molens voor het werk niet in staat zijn, zullen de aannemers gehouden zijn, dadelijk zich van meerder oude of nieuwe molens als boven te voorzien, tot zoodanig getal als Gecommiteerden goedvinden."
Later wordt vermeld:
"Bovendien is men al spoedig tot de overtuiging gekomen, dat men het getal molens aanvankelijk te laag had gesteld, en dat het van 16 op 25 moest worden gebragt. Tengevolge daarvan zijn de Heeren bedijkers, zoowel als de aannemers zelve, het onhoudbare van het gemaakte accoord inziende, vermoedelijk onderling tot het besluit gekomen, om van het gesloten verdrag af te zien en eene andere schikking te maken, waarbij gezegde aannemers ontslagen werden; terwijl nu de droogmaking geheel en alleen voor rekening van de bedijkers werd voortgezet."
Uiteindelijk is de Beemster met 43 windmolens drooggemaakt. Uit deze twee citaten en uit het uiteindelijk benodigde aantal molens kan worden afgeleid, dat dit toch een behoorlijke tegenvaller voor de inpolderaars moet zijn geweest. Ik heb destijds in het Waterlands Archief in Purmerend nagegaan wat hierover in de notulen van hun vergaderingen is vermeld, en heb eigenlijk niets kunnen vinden. Kennelijk had men geld genoeg om de droogmaking te financieren.
Nauw verbonden aan de droogmaking van de Beemster, maar ook aan de droogmaking van andere meren in dezelfde periode was Jan Adriaansz. Leeghwater. Hij was oorspronkelijk een molenmaker en raakte betrokken bij een aantal van deze projecten in Nederland en op enkele andere plaatsen in Europa, evenals bij een groot aantal andere technische activiteiten. Over Leeghwater zijn er twee meningen. De ene is dat hij een uitstekende waterbouwkundige was, de andere is dat het min of meer een charlatan was. Op basis van verschillende van zijn inzichten, publicaties en betrokkenheid bij inpolderingsprojecten ben ik van mening dat op het gebied van waterbeheer en de bescherming tegen overstromingen Leeghwater een unieke waterbouwkundige in onze geschiedenis is geweest.
Van de Beemster bestaat een kaart uit 1696 waarop de afmetingen van de waterlopen en de ringdijk zijn vermeld. Dit is de vermoedelijk oudste kaart in Nederland waarop dergelijke informatie is weergegeven.
In 2012 bestond de Beemster 400 jaar, wat uitvoerig is gevierd. De bij het beheer en onderhoud van de voorzieningen voor het waterbeheer en de bescherming tegen overstromingen van de polder betrokken partijen hebben bewezen dat zij in staat en bereid waren om hiervoor naar behoren zorg te dragen. Ook is tijdens een symposium op 19 mei 2012 aandacht besteed aan de droogmaking van deze polder en aan de verschillende ontwikkelingen en verbeteringen die gedurende de 400 jaar geleidelijk tot stand zijn gebracht. Er kan dus worden verwacht dat de toekomstige ontwikkelingen en verbeteringen op overeenkomstige wijze zullen blijven plaatsvinden. Als het zorgvuldige beheer en onderhoud van de voorzieningen voor de waterbeheersing en de bescherming tegen overstromingen in de toekomst worden voortgezet, dan is een succesvolle toekomst van de Beemster gewaarborgd.
