Willem Vos

Held van Flevoland

Door: Flevoland - land van mensenhand
1 geïnteresseerde

Verhaal gemaakt voor Omroep Flevoland Radio in kader van oktober 2011, Maand van de Geschiedenis

Batavia

De reconstructie van VOC-schip 'Batavia' in Lelystad (foto Batavialand)

Alle rechten voorbehouden

Willem Vos is geboren in Broek in Waterland, een dorp net boven Amsterdam. Voor de oorlog waren er in Broek veel houten huizen en bijna iedereen in het dorp had wel een bootje. Van jongs af aan was Willem al geboeid door schepen en de zee. De boeken van kapitein Rob behoorden tot zijn favoriete lectuur, zijn vader las er uit voor.
Na de lagere school ging hij naar de technische school in Amsterdam en op zijn zestiende wilde hij al scheepstimmerman worden.

Hij leerde het vak van scheepsbouwer bij scheepswerf Het Fort van De Vries Lentsch in Amsterdam-Noord en heeft zelf ook de zeeën bevaren (o.a. naar West-Indië en Noord-Amerika) in dienst van de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij. (als scheepstimmerman en bootsman).

Aanvankelijk bouwde hij houten boten voor de vissers en boeren in Broek in zijn vrije tijd, in 1968 startte hij een eigen bedrijf in de restauratie van gebouwen en nieuwbouw van schepen. Vanaf 1972 legde hij zich toe op het maken van scheepsmodellen en in 1975 verhuisde hij met zijn gezin naar Friesland en voorzag in zijn levensonderhoud met het bouwen van kleine houten schepen en scheepsmodellen, o.a. voor het Fries Scheepvaartmuseum.

Hij richtte de stichting houten Schepen op en begon met de bouw van een botter voor de verkoop. Maar vanaf eind jaren zeventig economische recessie en er was minder animo voor het kopen van achepen.

Toen hij zag dat langzamerhand de houten scheepsbouw verloren dreigde te gaan, zo rond 1975, werd het zijn droom om zelf een traditioneel schip te bouwen.
Zijn eerste plan om een statenjacht te bouwen mislukte. Maar daarna ontstond wel het idee om een groter schip te bouwen. En hij hield van de mooie ronde sierlijke schepen uit het begin van de zeventiende eeuw (i.t.t. De Amsterdam die Willem te recht vond).

En eigenlijk was hij zijn tijd al vooruit voor wat betreft de financiering van het project. Bij zo’n uniek project om een Oostindiëvaarder te bouwen zouden vanzelf mensen komen kijken om te zien hoe dat ging En deze formule werkte. De bouw van De Batavia als ambachtelijke scheepsbouw, toeristische attractie en als scholingstraject was een uniek gebeuren!

Volgens Willem Vos zelf is De Batavia voor zo’n 90 tot 100 % identiek aan het oorspronkelijke schip. Op welke bronnen richtte hij zich: de archieven van de VOC, de boeken van Nicolaas Witsen en Cornelis van Yk, scheepsmodellen, prenten, reisbeschrijvingen en gegevens die boven water zijn gekomen bij het bergen van het schip. En natuurlijk op zijn ervaring als scheepsbouwmeester!

In 1985 werd de kiel gelegd voor De reconstructie van De Batavia. De bouw en het optuigen heeft meer dan zeven jaar geduurd. De tewaterlating was in 1995. En in 2000 maakte de Batavia zeilend en geheel op eigen kracht acht dagtochten op de grote (stille, pacific) Oceaan, Sydney Australië.

De keuze voor Lelystad als bouwlocatie is min of meer toevallig. Burgemeester J.P.A. Gruijters (commandeur van de Heeren Zeventien, bestuur) heeft zich van meet af aan achter het plan gesteld. De gemeente bood de grond om de werf op te zetten en bemiddelde bij de subsidieverstrekkers en sponsoren. Het zou kansloze werkloze jongeren de kans moeten bieden om zich met behoud van een uitkering op te laten leiden tot (scheeps)timmerman. In het begin waren het jongeren uit heel Europa die meewerkten aan de bouw. Ze kregen een opleiding in ambachtelijke bouwtechnieken.

Willem woonde met zijn gezin in een keet op de werf, de bungalow genoemd.
In 3 jaar tijd waren er al 35.000 donateurs en in 1987 adopteerde multinational Nedlloyd het project.

Nu wordt op de Bataviawerf De Zeven provinciën gebouwd, het vlaggenschip van Michiel de Ruijter.

Alle rechten voorbehouden