Bart Schultz
De Mekong speelt een zeer belangrijke rol voor de landbouw in de delta, die voor veruit het grootste deel nog niet ingepolderd is, waardoor bij hoge afvoeren het land voor een groot deel kan overstromen. De landen waardoor de rivier stroomt hebben plannen om in totaal elf nieuwe stuwdammen in de rivier en zijtakken ervan te bouwen. Hierdoor zal de afvoer van de rivier in de toekomst naar verwachting behoorlijk veranderen, en daarmee ook de afvoer van de rivier door de delta.
Voor de Mekong bestaat al jaren de Mekong Rivier Commissie. Dit is een samenwerkingsverband van Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam. China en Myanmar nemen deel als waarnemers. De werkzaamheden van de Commissie worden in belangrijke mate ondersteund door multilaterale en bilaterale donoren, waaronder Nederland. Een van de activiteiten van de Commissie was het jaarlijks organiseren van het Annual Mekong Flood Forum. Van 2007–2010 ben ik facilitator van deze Forums geweest, wat onder andere inhield dat ik de ingediende artikelen en presentaties moest checken. Hierdoor kreeg ik een aardig inzicht in het regime van de Mekong en de veranderingen die daarin te verwachten waren.
Vietnam is één van de grootste exporteurs van rijst in de wereld. Een belangrijk deel van de rijst wordt verbouwd in de Mekongdelta. Voor de ontwikkeling van de delta zijn door de jaren heen verschillende masterplannen gemaakt. Het duurt echter vaak vele jaren voordat er ook op basis van zulke plannen ook echt een politiek besluit wordt genomen. Ik sprak elk jaar tijdens het Forum met een Vietnamese deskundige over de stand van zake met betrekking tot de ontwikkeling van de delta. Tijdens het laatste Forum zei hij mij:
"Mr. Schultz, we have decided on the development of the Mekong Delta."
Ik vroeg hem: "Did your Government really politically decide?" Hij antwoordde: "Yes, Mr. Schultz" en vertelde mij hoe het besluit er op hoofdlijnen uitzag. De steden en dorpen zouden veilige dijken krijgen, evenals de hogere landbouwgronden. Het grootste deel van de delta zou overstroombare dijken krijgen. Dit zijn dijken die normaal hoogwater kunnen keren, maar in de piekperiode, wanneer er ook het meeste sediment in de rivier zit, overstromen. Hierdoor krijgen de landbouwgronden tijdens de overstroming vruchtbaar sediment.
In dit verband is ook aardig dat voor de Mekongdelta onderscheid wordt gemaakt in vijf verschillende soorten overstromingen, beginnend met geen overstroming, dan komt kleine overstroming. De beste is de goede overstroming (nice flood). Dit is wat de boeren graag zien gebeuren. Dan zijn er twee te grote overstromingen – de overstromingen die schade veroorzaken en de ergste, de overstromingen met grote schade en slachtoffers. Het is het enige gebied in de wereld waarvoor ik zo’n classificatie heb gezien.
Omstreeks 2009 zijn de serieuze plannen om in het stroomgebied van de Mekong elf stuwdammen te bouwen bekend geworden. Momenteel zijn een aantal ervan in aanleg en de verwachting is dat al de elf dammen inderdaad gebouwd zullen worden. Zoals gezegd zal dit tot belangrijke wijzigingen in het regime van de rivier leiden, waarbij de afvoer naar verwachting veel gelijkmatiger zal worden. Hierdoor zullen naar verwachting zowel de extreem hoge als extreem lage afvoeren afvlakken. De tijd zal moeten leren of dit gunstig of ongunstig voor de Mekong delta zal uitpakken.
