Redaktie
'Met harde hand. De selectie van nieuwkomers in Flevoland' is de titel van het onderzoeksproject van journalist/historicus Eva Vriend. Zij sprak met sollicitanten die werden afgewezen voor een bedrijf in de polder. De interviews vormen de basis van haar onderzoeksproject, naast het bijzondere archiefmateriaal waar Vriend op stuitte. Haar boek verschijnt in 2012 bij uitgeverij De Twaalfde Provincie.
,,Vrouw was pas geopereerd, zag er zeer bleek uit. Huishouding leek niet zo netjes. Candidaat weet van de moderne bedrijfsvoering niets. Zijn werklust is niet groot, evenmin bij zijn zoons. Vooral de zoons zagen er niet flink uit. Is niets mee te beginnen in de NOP.’’
Het oordeel over een boer die in 1951 naar een boerderij in de Noordoostpolder solliciteerde. Eva Vriend vond de afwijzing in het archief van Nieuw Land in Lelystad. De selectie voor de polder was streng, zeer streng. Op speciale formulieren motiveerden de selectieheren gedetailleerd waarom een gezin wel of niet geschikt was voor de polder.
De formulieren zijn de weerslag van de verstrekkende sollicitatieprocedure die de rijksoverheid in de jaren vijftig en zestig hanteerde voor de pas drooggelegde IJsselmeerpolders. Niet iedereen mocht hier zomaar neerstrijken. De polders dienden ideale burgers te krijgen. De besten van de besten. Iedere gegadigde werd hoogstpersoonlijk thuis bezocht en beoordeeld.
Ruim tienduizend mannen en vrouwen droomden van een toekomst in het nieuwe land. Bijna 1700 mensen werden door de overheid goed genoeg bevonden. Waarom kwamen zij er door? De criteria van die tijd: een deugdzame arbeidsmoraal, hart voor de gemeenschap, ondernemingszin, zelfvertrouwen en een ordelijk huishouden. En de nieuwkomer moest bovenal de pioniersgeest uitstralen.
Hoe voelde het om zo’n selectiemethode te ondergaan? Hoe was het om te worden geweigerd omdat de rijksselecteurs jou niet goed genoeg achten? Eva Vriend laat de sollicitanten van toen aan het woord. Zij hebben zich nog nooit eerder uitgesproken. Verder onthult Vriend archiefmateriaal dat blootlegt hoe de selecteurs te werk gingen.
Lange gesprekken, zorgvuldige interviews, met de inmiddels hoogbejaarde getuigen vormen de basis van dit journalistieke project. Het archiefonderzoek dient met literatuurstudie als aanvulling. Het eindresultaat is een indringend relaas. Over de verstrekkende invloed van een overheidsbeslissing op persoonlijk levensgeluk. Of, over: selectieheren, polderdromen en stinkende aanrechtdoekjes.